Overzicht
Toulouse-Lautrec-syndroom is een zeldzame genetische aandoening waarvan naar schatting ongeveer 1 op de 1,7 miljoen mensen wereldwijd last heeft. Er zijn slechts 200 gevallen beschreven in de literatuur.
Het Toulouse-Lautrec-syndroom is vernoemd naar de beroemde 19e-eeuwse Franse kunstenaar Henri de Toulouse-Lautrec, waarvan wordt aangenomen dat hij de aandoening heeft gehad. Het syndroom is klinisch bekend als pycnodysostosis (PYCD). PYCD veroorzaakt broze botten, evenals afwijkingen van het gezicht, de handen en andere delen van het lichaam.
Wat veroorzaakt het?
Een mutatie van het gen dat codeert voor het enzym cathepsine K (CTSK) op chromosoom 1q21 veroorzaakt PYCD. Cathepsin K speelt een sleutelrol bij het hermodelleren van botten. In het bijzonder breekt het collageen af, een eiwit dat als steiger fungeert om mineralen zoals calcium en fosfaat in botten te ondersteunen. De genetische mutatie die het Toulouse-Lautrec-syndroom veroorzaakt, leidt tot de opbouw van collageen en zeer dichte, maar brosse botten.
PYCD is een autosomale recessieve aandoening. Dat betekent dat een persoon geboren moet worden met twee exemplaren van een abnormaal gen voor de ziekte of fysieke eigenschap om zich te ontwikkelen. Genen worden in paren doorgegeven. Je krijgt er een van je vader en een van je moeder. Als beide ouders één gemuteerd gen hebben, maakt dat hen tot dragers. De volgende scenario's zijn mogelijk voor de biologische kinderen van twee dragers:
- Als een kind één gemuteerd gen en één niet-aangetast gen erft, zouden ze ook drager zijn, maar de ziekte niet ontwikkelen (50 procent kans).
- Als een kind het gemuteerde gen van beide ouders erft, krijgen ze de ziekte (25 procent kans).
- Als een kind het niet-aangetaste gen van beide ouders erft, zullen ze noch drager zijn, noch zullen ze de ziekte hebben (25 procent kans).
Wat zijn de symptomen?
Dichte, maar brosse botten zijn het belangrijkste symptoom van PYCD. Maar er zijn veel meer fysieke kenmerken die zich bij mensen met de aandoening anders kunnen ontwikkelen. Onder hen zijn:
- hoog voorhoofd
- abnormale vingernagels en korte vingers
- smal dak van de mond
- korte tenen
- korte gestalte, vaak met een volwassen stam en korte benen
- abnormale ademhalingspatronen
- vergrote lever
- problemen met mentale processen, hoewel intelligentie meestal niet wordt beïnvloed
Omdat PYCD een botverzwakkende ziekte is, lopen mensen met de aandoening een veel hoger risico op vallen en breuken. Complicaties die voortkomen uit breuken omvatten verminderde mobiliteit. Het onvermogen om regelmatig te oefenen, als gevolg van botbreuken, kan dan van invloed zijn op het gewicht, de cardiovasculaire conditie en de algehele gezondheid.
Hoe wordt het gediagnosticeerd?
Het diagnosticeren van het Toulouse-Lautrec-syndroom gebeurt vaak in de kindertijd. Omdat de ziekte zo zeldzaam is, kan het voor een arts soms moeilijker zijn om de juiste diagnose te stellen. Een lichamelijk onderzoek, medische geschiedenis en laboratoriumtests maken allemaal deel uit van het proces. Het krijgen van een familiegeschiedenis is bijzonder nuttig, omdat de aanwezigheid van PYCD of andere overerfde aandoeningen het onderzoek van de arts kan helpen.
Röntgenfoto's kunnen vooral onthullend zijn met PYCD. Deze afbeeldingen kunnen kenmerken van de botten vertonen die consistent zijn met de PYCD-symptomen.
Moleculair genetische testen kunnen een diagnose bevestigen. De arts moet het echter weten om te testen op het CTSK-gen. Testen voor het gen gebeurt in gespecialiseerde laboratoria, omdat het een zelden uitgevoerde genetische test is.
Behandelingsopties
Meestal is een team van specialisten betrokken bij de PYCD-behandeling. Een kind met PYCD heeft een zorgteam met een kinderarts, een orthopedist (botspecialist), mogelijk een orthopedisch chirurg en misschien een endocrinoloog die gespecialiseerd is in hormonale aandoeningen. (Hoewel PYCD niet specifiek een hormonale stoornis is, kunnen bepaalde hormonale behandelingen, zoals groeihormoon, helpen bij symptomen.)
Volwassenen met PYCD hebben vergelijkbare specialisten naast hun huisarts, die waarschijnlijk hun zorg zal coördineren.
PYCD-behandeling moet worden ontworpen voor uw specifieke symptomen. Als het dak van uw mond wordt versmald zodat de gezondheid van uw tanden en uw beet worden beïnvloed, dan zou een tandarts, orthodontist en misschien een kaakchirurg uw tandheelkundige zorg coördineren. Een cosmetisch chirurg kan worden ingeschakeld om te helpen met eventuele gezichtssymptomen.
De zorg van een orthopedist en orthopedisch chirurg zal vooral belangrijk zijn gedurende uw hele leven. Als u het Toulouse-Lautrec-syndroom heeft, betekent dit dat u waarschijnlijk meerdere botbreuken zult hebben. Dit kunnen standaard pauzes zijn die optreden bij een val of ander letsel. Het kunnen ook stressfracturen zijn die zich in de loop van de tijd ontwikkelen.
Een persoon met meerdere fracturen in hetzelfde gebied, zoals de tibia (scheenbeen), kan het soms moeilijker hebben om de diagnose stressfracturen te krijgen, omdat het bot meerdere breuklijnen uit eerdere pauzes bevat. Soms heeft een persoon met een PYCD of een andere broze botaandoening een staaf nodig die in een of beide benen wordt geplaatst.
Als de ziekte bij een kind wordt vastgesteld, kan groeihormoontherapie geschikt zijn. Korte gestalte is een veel voorkomend gevolg van PYCD, maar groeihormonen die zorgvuldig worden gecontroleerd door een endocrinoloog kunnen nuttig zijn.
Ander bemoedigend onderzoek omvat het gebruik van enzymremmers, die interfereren met de activiteit van enzymen die de gezondheid van de botten kunnen schaden.
Veelbelovend onderzoek omvat ook de manipulatie van de functie van een specifiek gen. Een hulpmiddel hiervoor is bekend als Clustered Regularly Interspaced Palindromic Repeats (CRISPR). Het gaat om het bewerken van het genoom van een levende cel. CRISPR is een nieuwe technologie en wordt bestudeerd bij de behandeling van veel erfelijke aandoeningen. Het is nog niet duidelijk of het een veilige en effectieve manier kan zijn om PYCD te behandelen.
Wat zijn de vooruitzichten?
Leven met pycnodysostosis betekent het maken van een aantal aanpassingen van de levensstijl. Kinderen en volwassenen met de aandoening mogen geen contactsporten spelen.Zwemmen of fietsen kunnen betere alternatieven zijn, vanwege het lagere fractuurrisico.
Als u pycnodysostosis heeft, moet u met een partner de vooruitzichten bespreken om het gen eventueel aan uw kind door te geven. Uw partner wil mogelijk ook een genetische test ondergaan om te kijken of zij drager zijn. Als ze geen drager zijn, kun je de aandoening zelf niet doorgeven aan je biologische kinderen. Maar aangezien je twee exemplaren van het gemuteerde gen hebt, zal elk biologisch kind dat je hebt een van deze exemplaren erven en automatisch een drager zijn. Als je partner drager is en je hebt PYCD, gaat de kans dat een biologisch kind twee gemuteerde genen erven en daarom de aandoening zelf heeft, omhoog tot 50 procent.
Alleen al het Toulouse-Lautrec-syndroom heeft niet noodzakelijk invloed op de levensverwachting. Als u verder gezond bent, zou u in staat moeten zijn om een volledig leven te leiden, met enkele voorzorgsmaatregelen en de voortdurende betrokkenheid van een team van beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg.
