Ze bewoog zich zoals ik. Dat is wat mij als eerste opviel. Haar ogen en handen schoten omhoog terwijl ze praatte - speels, wrang, degressief.
We spraken omstreeks twee uur 's morgens, haar spraak was buiten adem, knetterend van mening. Ze haalde nog een klap uit het gewricht en gaf het me terug op de bank van de slaapzaal, terwijl mijn broer in slaap viel op mijn knie.
Broers en zussen die bij de geboorte gescheiden zijn, moeten zich zo voelen als ze elkaar als volwassenen ontmoeten: een deel van jezelf in iemand anders zien. Deze vrouw die ik Ella zal noemen had mijn maniertjes, duizeligheid en woede, zo erg zelfs dat ik voelde dat we verwant waren. Dat we gemeenschappelijke genen moeten delen.
Ons gesprek ging overal. Van hiphop tot Foucault, Lil Wayne, tot hervorming van de gevangenis, vertakaalden de ideeën van Ella. Haar woorden waren hevig. Ze hield van ruzies en plukte ze voor de lol, zoals ik. In een donkere kamer, als er lampen aan haar ledematen waren gebonden, dansten ze. Dat deed ze ook, rond de suite die ze deelde met mijn broer en later op een paal in de tapkamer van een campusclub.
De kamergenoot van mijn broer liet me even stilstaan bij mezelf. Ik vond Ella opwindend, maar vermoeiend - helder maar roekeloos, bezeten. Ik vroeg me af, gevreesd, of dit is hoe mensen over mij voelden. Sommige van Ella's meningen leken hyperbolisch, haar extreme acties, zoals naakt dansen op de universiteitsgroene of politiewagens wegrijden. Maar je zou op haar kunnen rekenen om deel te nemen. Reageren.
Ze had een mening, of op zijn minst een gevoel, over alles. Ze las vraatzuchtig en was onbevreesd zichzelf. Ze was magnetisch. Het viel me op dat mijn broer met zijn relaxte, praktische, broedergeest goed kon opschieten met Ella, die opgewonden, kunstzinnig en afwezig was.
Niemand van ons wist het die avond dat ik Ella ontmoette in Princeton, maar binnen twee jaar zouden zij en ik iets anders delen: een verblijf in een psychiatrisch ziekenhuis, medicijnen en een diagnose die we voor het leven zouden houden.
Alleen samen
De geesteszieken zijn vluchtelingen. Ver van huis is het een verademing om je moedertaal te horen. Wanneer bipolaire mensen elkaar ontmoeten, vinden we een immigrantenimago, een solidariteit. We delen een lijden en een sensatie. Ella kent het rusteloze vuur dat mijn thuis is.
We charmeren mensen, of we beledigen ze. Dat is de manisch-depressieve manier. Onze persoonlijkheidskenmerken, zoals uitbundigheid, drive en openheid, trekken meteen aan en vervreemden. Sommige zijn geïnspireerd door onze nieuwsgierigheid, onze risicovolle aard. Anderen worden afgestoten door de energie, het ego of de debatten die dinerfeesten kunnen ruïneren. We zijn bedwelmend en we zijn onuitstaanbaar.
Dus we hebben een gemeenschappelijke eenzaamheid: de strijd om onszelf te overwinnen. De schande van het moeten proberen.
Bipolaire mensen doden zichzelf 30 keer vaker dan gezonde mensen. Ik denk niet dat dit komt door stemmingswisselingen, maar omdat manische types hun leven vaak kapot maken. Als je mensen slecht behandelt, willen ze niet bij je in de buurt zijn. We kunnen afstoten met onze onbuigzame focus, onze ongeduldige gemoederen, of ons enthousiasme, die egocentrische positiviteit. Manische euforie is niet minder isolerend dan depressie. Als je gelooft dat je meest charismatische zelf een gevaarlijke luchtspiegeling is, kun je gemakkelijk betwijfelen dat er liefde bestaat. Onze kamer is een speciale eenzaamheid.
Toch vinden sommige mensen - zoals mijn broer, die meerdere bipolaire vrienden heeft, en de vrouwen die ik heb gedateerd - geen bezwaar tegen bipolariteit. Dit type persoon wordt aangetrokken door de chattiness, de energie, de intimiteit die net zo intuïtief is voor een bipolaire persoon als het is buiten haar controle. Onze ongeremde natuur helpt sommige gereserveerde mensen zich open te stellen. We roeren enkele zachte types, en ze kalmeren ons in ruil daarvoor.
Deze mensen zijn goed voor elkaar, zoals zeeduivel en de bacteriën die ze in beweging houden. De manische helft krijgt dingen in beweging, brengt discussies op gang, agiteert. De kalmere, meer praktische helft houdt plannen gegrond in de echte wereld, buiten de Technicolor binnenkant van de schedel van een bipolaire persoon.
Het verhaal dat ik vertel
Na mijn studie heb ik jaren op het landelijke platteland van Japan doorgebracht om les te geven op de lagere school. Bijna een decennium later in New York veranderde een brunch met een vriend hoe ik die dagen zag.
Die gast, ik zal hem Jim noemen, heeft voor mij in Japan hetzelfde werk gedaan, les gegeven op dezelfde scholen. sempai, Ik zou hem in het Japans noemen, wat oudere broer betekent. De studenten, leraren en dorpsgenoten vertelden overal verhalen over Jim. Hij was een legende: het rockconcert dat hij speelde, zijn recess-games, de tijd dat hij verkleedde als Harry Potter voor Halloween.
Jim was de toekomstige ik die ik wilde worden. Voordat hij me ontmoette, had hij het leven van deze monnik in het landelijke Japan gewoond. Hij had notitieblokken gevuld met oefenkanji - rij na rij patiënten. Hij had een dagelijkse woordenschatlijst bijgehouden op een kaart in zijn zak. Jim en ik hielden allebei van fictie en muziek. We hadden enige interesse in anime. We leerden allebei Japans van nul, tussen de rijstvelden, met hulp van onze studenten. Op het platteland van Okayama werden we allebei verliefd en werden onze harten gebroken door meisjes die sneller opgroeiden dan wij.
We waren ook een beetje intens, Jim en ik. In staat tot felle loyaliteit, we konden ook losgemaakt, steely en cerebraal zijn op een manier die onze relaties bekoelde. Toen we verloofd waren, waren we erg verloofd. Maar toen we in onze hoofden waren, waren we op een verre planeet, onbereikbaar.
Tijdens de brunch die ochtend in New York bleef Jim vragen over mijn masterscriptie. Ik vertelde hem dat ik aan het schrijven was over lithium, het medicijn dat manie behandelt. Ik zei dat lithium een zout is, gegraven uit mijnen in Bolivia, maar toch werkt het betrouwbaarder dan elk ander medicijn dat de stemming stabiliseert. Ik vertelde hem hoe manische depressie fascinerend is: een ernstige, chronische stemmingsstoornis die episodisch, recidiverend, maar ook, uniek, behandelbaar is. Mensen met een psychische aandoening met het grootste risico op zelfmoord, wanneer ze lithium gebruiken, komen vaak al jaren niet terug.
Jim, nu scenarioschrijver, bleef maar drukken."Wat is het verhaal?" hij vroeg. "Wat is het verhaal?"
"Wel," zei ik, "ik heb een stemmingsstoornis in mijn familie?"
"Dus wiens verhaal gebruik je?"
"Laten we de rekening betalen," zei ik, "ik zal het je vertellen terwijl we lopen."
Het voordeel
De wetenschap is begonnen door de lens van de persoonlijkheid naar bipolair te kijken. Uit tweeling- en familiestudies blijkt dat manische depressie ongeveer 85 procent erfelijk is. Maar er is geen enkele mutatie bekend die codeert voor de stoornis. Recente genetische studies focussen daarom vaak op persoonlijkheidskenmerken: spraakzaamheid, openheid, impulsiviteit.
Deze eigenschappen komen vaak voor in eerstegraads familieleden van mensen met een bipolaire stoornis. Het zijn hints over waarom de 'risicogenen' voor de aandoening in families voorkomen en niet door natuurlijke selectie worden vernietigd. In matige doses zijn eigenschappen zoals rijden, hoge energie en uiteenlopende gedachten nuttig.
Schrijvers in de Iowa Writers 'Workshop, zoals Kurt Vonnegut, hadden een hogere mate van stemmingsstoornis dan de algemene bevolking, zo bleek uit een klassieke studie. Bebop-jazzmuzikanten, met de meeste beroemde Charlie Parker, Thelonius Monk en Charles Mingus, hebben ook een hoge mate van stemmingsstoornis, vaak bipolair. (Parker's lied "Relaxin 'in de Camarillo" gaat over zijn verblijf in een psychiatrische inrichting in Californië.Monnik en Mingus zijn beiden ook in het ziekenhuis opgenomen.) Het boek? Touched with Fire? door psycholoog Kay Redfield Jamison diagnostiseerde retrospectief veel kunstenaars, dichters, schrijvers en musici met een bipolaire stoornis. Haar nieuwe biografie, Robert Lowell: Setting the River On Fire ,? beschrijft kunst en ziekte in het leven van de dichter, die vele malen werd gehospitaliseerd voor manie, en onderwees gedichten op Harvard.
Dit betekent niet dat manie genialiteit brengt. Wat manie inspireert is chaos: waanvoorstellingen vertrouwen, geen inzicht. De zwerftocht is vaak vruchtbaar, maar ongeorganiseerd. Creatief werk geproduceerd terwijl manisch, in mijn ervaring, is meestal narcistische, met verwrongen eigendunk en een zorgeloze gevoel van publiek. Het is zelden te redden van de rotzooi.
Welk onderzoek suggereert dat sommige van de zogenaamde "positieve eigenschappen" van een bipolaire stoornis - drive, assertiviteit, openheid - blijven bestaan bij bipolaire mensen als ze gezond zijn en bij medicatie. Ze komen ook voor bij familieleden die een deel van de genen erven die het manische temperament voeden, maar niet genoeg om de haveloze, afwisselende stemmingen, de slapeloze energie of de duizelige rusteloosheid te veroorzaken die de manische depressie zelf definieert.
Broer
'Je maakt een grapje,' zei Jim nerveus lachend, terwijl hij die dag in New York koffie voor me kocht. Toen ik eerder had gezegd hoeveel creatieve mensen stemmingsstoornissen hadden, had hij met een zijdelingse grijns laten doorschemeren dat hij me daarover uit zijn ervaring veel kon vertellen. Ik had niet gevraagd wat hij bedoelde. Maar toen we de bijna 30 straten naar Penn Station van Bond Street afliepen, vertelde hij me over zijn rotsachtige afgelopen jaar.
Ten eerste waren er de aansluitingen met vrouwelijke collega's. Toen vulde hij de schoenen waarmee hij zijn kast vulde: tientallen nieuwe paren, dure sneakers. Dan de sportwagen. En het drinken. En het auto-ongeluk. En nu, de afgelopen paar maanden, depressie: een flat-line anhedonie die bekend genoeg klonk om mijn ruggengraat te koelen. Hij had een psychiater gezien. Ze wilde dat hij medicijnen slikte en zei dat hij bipolair was. Hij had het etiket afgewezen. Dit was ook bekend: ik heb lithium gedurende twee jaar vermeden. Ik probeerde hem te vertellen dat hij in orde zou zijn.
Jaren later bracht een nieuw tv-project Jim naar New York. Hij vroeg me naar een honkbalwedstrijd. We keken de Mets, soort van, over hotdogs en bieren en constant praten. Ik wist dat Jim op zijn vijftiende universiteitsbijeenkomst opnieuw contact had gehad met een voormalige klasgenoot. Al snel waren ze aan het daten. Hij vertelde haar in het begin niet dat hij onder depressie was begraven. Ze leerde snel genoeg en hij was bang dat ze zou vertrekken. Ik had in die periode een e-mail naar Jim geschreven en hem erop aangespoord zich geen zorgen te maken. 'Ze begrijpt het,' drong ik aan, 'ze houden altijd van ons zoals we zijn, niet ondanks.'
Jim gaf me het nieuws bij de wedstrijd: de ring, het ja. Ik stelde me een huwelijksreis voor in Japan. En ik hoopte ook hierin sempai had me een glimp van mijn toekomst gegeven.
De familiekrais
Jezelf in iemand anders zien is vaak genoeg. Als je bipolair bent, kan dit gevoel des te griezeliger zijn, omdat sommige eigenschappen die je ziet, je kunnen evenaren als een vingerafdruk.
Je persoonlijkheid is grotendeels overgeërfd, zoals de botstructuur en de lengte. De sterke en zwakke punten waarmee het is doorgeraaid, zijn vaak twee kanten van één munt: ambitie gebonden aan angst, een gevoeligheid die gepaard gaat met onzekerheid. Jij, net als wij, bent complex, met verborgen kwetsbaarheden.
Wat in bipolair bloed loopt, is geen vloek maar een persoonlijkheid. Gezinnen met hoge stemmingspercentages of psychotische stoornissen zijn vaak families van goed presterende, creatieve mensen. Mensen met een pure bipolaire stoornis hebben vaak een hoger IQ dan de algemene bevolking. Dit is niet om het lijden en de zelfmoorden die nog veroorzaakt worden door de stoornis te ontkennen bij mensen die niet reageren op lithium, of mensen met comorbiditeit, die slechter presteren. Evenmin om de strijd te minimaliseren die de geluksvogels nog steeds meemaken, zoals ik, in remissie voor nu. Maar het is om erop te wijzen dat geestesziekte heel vaak een bijproduct is van extreme persoonlijkheidskenmerken die vaak positief zijn.
Hoe meer van ons ik ontmoet, hoe minder ik me als een mutant voel. Op de manier waarop mijn vrienden denken, praten en handelen, zie ik mezelf. Ze vervelen zich niet. Niet zelfvoldaan. Ze nemen deel. Het is een gezin waar ik trots op ben: nieuwsgierig, gedreven, hard jagen, intensief zorgen.
Taylor Beck is een schrijver uit Brooklyn. Vóór de journalistiek werkte hij in laboratoria die geheugen, slaap, dromen en ouder worden bestuderen. Neem contact met hem op @ taylorbeck216.
